Psikolojik destek almak için mutlaka belirgin ya da tanımlanmış bir psikolojik sorun yaşanması gerekmez. Psikoterapi süreci, yalnızca ruhsal hastalıkların tedavisine yönelik değil; bireyin kendini daha yakından tanıması, yaşam kalitesini artırması ve duygusal farkındalığını geliştirmesi amacıyla da başvurulan bir süreçtir.

Günümüzde birçok birey, yaşadığı içsel çatışmaları, karar verme güçlüklerini, ilişki problemlerini ya da yaşam doyumundaki azalmayı çözümlemek amacıyla bir uzmandan destek almaktadır. Bu durum, herhangi bir tanı kriteri taşımasa dahi psikolojik danışma sürecinin faydalı olabileceğini göstermektedir.

Psikoterapi, bireyin duygusal, bilişsel ve davranışsal süreçlerini anlamlandırmasına, yaşamındaki örüntüleri fark etmesine ve daha sağlıklı baş etme mekanizmaları geliştirmesine yardımcı olur. Bu nedenle, psikoloğa başvurmak için “önemli bir sorun” beklentisi içinde olmak gerekmez; bu süreç aynı zamanda bireyin ruhsal gelişimini destekleyici bir araçtır.

Psikolog ve psikiyatrist, ruh sağlığı alanında çalışan iki farklı uzmandır. Psikolojik destek almak isteyen bireyler için bu farkı anlamak oldukça önemlidir. Psikiyatrist, tıp fakültesinden mezun olduktan sonra psikiyatri alanında uzmanlaşmış bir hekimdir. Psikiyatrik rahatsızlıkların tanısını koyabilir, ilaç tedavisi düzenleyebilir ve biyolojik müdahalelerde bulunabilir.

Psikolog ise üniversitelerin psikoloji bölümünden mezun olan, insan davranışlarını bilimsel olarak inceleyen, aldığı terapi eğitimleriyle ve klinik psikoloji yüksek lisansı ile psikoterapi uygulama yetkisine sahip bir uzmandır.

Eğer ilaç tedavisi gerekiyorsa psikiyatrist desteği almak gerekir. Ancak konuşma terapisi, duygusal destek ya da yaşam kalitesini artırmaya yönelik psikolojik danışmanlık için bir klinik psikoloğa başvurmak doğru adım olacaktır.

Online terapi, teknolojinin gelişmesiyle birlikte giderek daha fazla tercih edilen bir ruh sağlığı hizmetidir. Araştırmalar, online terapi yöntemlerinin özellikle depresyon, kaygı bozukluğu, stres yönetimi ve ilişki problemleri gibi birçok alanda yüz yüze terapi kadar etkili olabildiğini göstermektedir. 2020 sonrası yapılan kapsamlı bilimsel çalışmalara göre, özellikle bilişsel davranışçı terapi (BDT) temelli online seanslar, danışanların duygu durumunda önemli ölçüde iyileşme sağlamaktadır.

Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Amerikan Psikoloji Derneği (APA) gibi kurumlar, online terapinin hem etkili hem de güvenli bir terapi biçimi olduğunu belirtmektedir. Danışanların büyük çoğunluğu online görüşmelerde kendilerini daha rahat ifade ettiklerini ve sürece daha kolay adapte olduklarını bildirmiştir.

Online Terapinin Avantajları

• Zaman ve mekân bağımsız destek: Her yerden katılım imkânı sunar.
• Daha fazla erişilebilirlik: Uzak bölgelerde yaşayanlar için idealdir.
• Gizlilik ve konfor: Kişi, kendi güvenli alanında terapiye katılır.
• Zaman tasarrufu: Ulaşım süresi ortadan kalkar.

Online Terapi Kimler İçin Uygundur?

• Anksiyete bozuklukları
• Depresyon
• İlişki ve iletişim sorunları
• Travma sonrası stres bozukluğu (TSSB)
• Stres ve tükenmişlik gibi konular için uygundur.

Ancak ağır psikiyatrik vakalarda (örneğin psikotik bozukluklar veya kriz müdahaleleri) yüz yüze değerlendirme daha uygun olabilir.

Psikoterapi sürecinde seans sıklığı ve seans süresi, danışanın ihtiyaçlarına, yaşadığı sorunların doğasına ve tercih edilen terapi yöntemine göre belirlenir. Ancak genel uygulamalara bakıldığında bazı ortak standartlar bulunmaktadır.

Çoğu psikoterapi süreci, özellikle başlangıçta, haftada bir seans şeklinde planlanır. Bu sıklık, terapötik sürecin sağlıklı bir şekilde ilerlemesi ve danışanın içgörü geliştirmesi açısından oldukça önemlidir.

Ancak bazı durumlarda: Daha yoğun destek gereken kriz dönemlerinde haftada 2 seans yapılabilir. İyileşme süreci ilerledikçe, seanslar iki haftada bire veya ayda bire düşürülebilir. Seans sıklığı, danışan ile terapist arasında birlikte belirlenir ve süreç boyunca ihtiyaca göre yeniden yapılandırılabilir.

Bireysel terapi seansları genellikle 45–50 dakika sürer. Bu süre, psikoterapi alanında uluslararası bir standarttır. Online terapi seansları yüz yüze görüşmelerle aynı süre ve içerikte planlanır.

Terapi süreci kısa süreli hedef odaklı bir çalışma da olabilir, daha derinlikli ve uzun vadeli bir içsel keşif süreci de. Bu nedenle, “terapi kaç ay sürer?” gibi sorular kişiye özel olarak değerlendirilmelidir. Süreç, danışanın hedefleri doğrultusunda şekillenir.

Evet, terapide konuşulanlar gizli kalır. Psikolojik destek süreci, hem etik kurallar hem de yasal düzenlemeler doğrultusunda gizlilik ilkesi çerçevesinde yürütülür. Bu, terapi sürecinin temel taşlarından biridir.

Psikologlar, danışanlarının verdikleri bilgileri ve seans içeriklerini üçüncü kişilerle — aile üyeleri, arkadaşlar, işverenler ya da başka kurumlar — kesinlikle paylaşamazlar. Bu ilke, hem Türk Psikologlar Derneği Etik İlkeleri hem de kişisel verilerin korunmasına ilişkin yasal düzenlemeler ile güvence altındadır.

Danışan, açık ve yazılı onay vermedikçe terapist:

• Aile bireyleriyle bilgi paylaşamaz,
• İş yerine ya da okul gibi kurumlara süreçle ilgili bilgi aktaramaz,
• Seans içeriklerini kayıt altına alıp başka bir yerde kullanamaz.

Gizliliğin Sınırları Var mı?

Evet, etik kurallarda belirtilmiş bazı istisnai durumlar vardır. Psikolog, kişinin kendisine ya da başkasına ciddi zarar verme riski taşıdığı durumlarda, ilgili mercilere bildirimde bulunma yükümlülüğüne sahiptir. Ancak bu gibi istisnalar dışında, terapi süreci tamamen gizli yürütülür.

Ailem veya İş Yerim Terapi Aldığımı Öğrenebilir mi?

Reşit bireyler için: Ailenizin veya iş yerinizin sizi terapiye yönlendirmiş olması, terapistin onlara bilgi vereceği anlamına gelmez. Seans bilgileri tamamen size özeldir.

Reşit olmayan bireylerde: Veliler sınırlı ölçüde bilgilendirilse de, ergenin mahremiyeti korunur ve paylaşılacak bilgiler özenle seçilir.

Psikologla ilk seans, terapi sürecinin temellerinin atıldığı, tanışma ve değerlendirme odaklı bir oturumdur. Birçok kişi terapiye başlamadan önce “İlk görüşmede ne konuşulur?”, “Psikolog bana ne sorar?” gibi sorular sorar. Bu endişeler son derece doğaldır.

Psikoterapide İlk Seansın Amacı Nedir?

İlk seansın temel amacı, terapist ile danışan arasında bir güven ilişkisi kurmak, danışanın başvuru nedenini anlamak ve ihtiyaç duyulan destek alanlarını ön değerlendirme ile belirlemektir. Bu görüşme sırasında:

• Danışanın yaşadığı sorunlar ve bu sorunların süresi konuşulur.
• Yaşam öyküsü (aile, eğitim, iş, ilişkiler vb.) kısaca ele alınır.
• Terapi sürecinin nasıl işleyeceği hakkında bilgi verilir.
• Gizlilik ilkesi ve etik sınırlar açıklanır.

Her ne kadar görüşme danışanın ihtiyaçlarına göre şekillense de genellikle şu başlıklara değinilir:

• “Beni buraya getiren şey ne?”
• “Bu sorun hayatımı nasıl etkiliyor?”
• “Daha önce yardım aldım mı?”
• “Ne tür bir destek bekliyorum?”
• Danışan konuşmak istemediği konuları paylaşmak zorunda değildir. Terapi, danışanın hızında ve hazır olduğu ölçüde ilerler.

İlk Seansa Nasıl Hazırlanmalıyım?

Hazırlıklı olmak şart değildir, ancak bazı kişiler için seansa gelmeden önce birkaç not almak ya da yaşadığı sorunu nasıl ifade edeceğini düşünmek faydalı olabilir. Rahat bir şekilde gelmeniz, seansın verimli geçmesi açısından yeterlidir.

İlk Seans Sonunda Ne Olur?

Terapist genellikle bir ön değerlendirme yaparak, terapinin ne sıklıkla yapılacağına, hangi yaklaşımın uygulanacağına ve sürecin nasıl ilerleyeceğine dair önerilerde bulunur. Danışan ve terapist karşılıklı olarak süreci birlikte planlar.

Terapötik süreç, büyük ölçüde danışan ile terapist arasındaki ilişki kalitesine bağlıdır. Her terapist her danışan için uygun olmayabilir; tıpkı her doktor ya da öğretmenin her bireyle aynı etkileşimi kuramayacağı gibi. Bu nedenle, terapiden memnun kalmamak olağan bir durumdur ve terapi sürecini yeniden değerlendirmek danışan olarak en doğal hakkınızdır.

Terapi Sürecinden Memnun Kalmadığınızda Atabileceğiniz Adımlar

1. Duygularınızı Terapistinizle Paylaşın
   Terapide hissettiğiniz memnuniyetsizlik, belirsizlik ya da güvensizlik duygularını terapistinizle açıkça paylaşmak, sürecin daha sağlıklı ilerlemesi açısından oldukça kıymetlidir. Terapistler bu tür geri bildirimlere açıktır ve süreci birlikte gözden geçirme konusunda etik sorumluluğa sahiptirler.
2. Terapiye Birkaç Seans Şans Verin
   İlk bir-iki seans genellikle tanışma, güven inşası ve değerlendirme sürecidir. Bu süreçte hemen sonuç beklemek yerine, birkaç seans terapiyi deneyimlemek, daha sağlıklı bir karar vermenizi sağlayabilir.
3. Terapi Yaklaşımının Size Uygun Olup Olmadığını Değerlendirin
   Her terapistin kullandığı psikoterapi yaklaşımı (bilişsel davranışçı terapi, şema terapi, psikodinamik terapi vb.) farklıdır. Belki de memnuniyetsizlik, terapistten ziyade kullanılan yöntemle ilgilidir. Bu durumda başka bir yaklaşıma sahip uzmanla çalışmayı düşünebilirsiniz.
4. Gerekirse Terapist Değiştirin
   Terapist değiştirmek, terapiyi “yarım bırakmak” anlamına gelmez. Aksine, kendi ruhsal ihtiyaçlarınıza uygun bir yol arayışında olmak sağlıklı bir adımdır. Psikolojik destek bir “uyum ilişkisi” gerektirir; kendinizi daha iyi ifade edebildiğiniz, güvende hissettiğiniz bir uzmanla devam etmek her zaman mümkündür.